انجمن اندیشه ورزان برنا-شهرستان عسلويه

 جمعیت این شهرستان هنگامیکه با عنوان بخش عسلویه - تقریبا با همین محدوده جمعیتی کنونی - از توابع شهرستان کنگان بوده، بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۸۵ برابر با ۵۴۳۲۰ نفر (۶۵۵۷ خانوار) بوده است.

عسلویه با تولید بیش از 40 درصد گاز کشور و صدور میعانات گازی و فراورده های پتروشیمی در جهان معروف و شهرت دارد .

آنچه بدیهی است پيشرفت‌هاي روزافزون كشور در تمام زمينه‌ها نتيجه خواست و اراده دولت و مردم و همگامي و تعامل اين دو ركن است.

در شهرستان نوپای عسلویه که بیش از چهار ماه از استقرار فرمانداری و تغییر مسئولین در آن نمی گذرد مرمانی نجیب و دوست دار نظام جمهوری اسلامی زندگی می کنند که علیرغم همه فشارها همواره در عرصه های اجتماعی و سیاسی کشور حاضر هستند.

پیشرفت این خطه از کشور نیز جز با همراهی و همدلی مردم و مسئولان امکان پذیر نمی باشد.

اگر در حافظه های مردم عسلویه جستجو کنیم نام کمتر مسئولی در ذهنشان باقی مانده است چرا که مسئولان گذشته همواره سعی در جدا ماندن از مردم داشته و تراکم مشکلات کنونی نیز ناشی از همین بی توجهی مسئولان سابق به این نقطه از کشور عزیز ایران می باشد.

در سالهای دور این نقطه برای مرکزنشینان استان بوشهر ناشناخته بود و کمتر مسئولی گذارش به اینجا می افتاد اما بعدها و با حضور پایتخت نشینان برای توسعه طرح های پارس جنوبی و حضور هفتگی وزیران و مسئولان رده بالای ممکلت این نقطه نیز سفره ای چرب برای مسئولان استانی شد تا در هر سخنرانی و هر مجلسی نام عسلویه را برآرند و مطالبه حقوق نمایند اما روستاها و شهرهای عسلویه همچنان محروم از اعتبارات و امکانات بود.

در سال 92 و با گذشت بیش از 25 سال از حضور شرکت های نفت و گاز در منطقه هنوز برخی از روستاها مدارس و پارک مناسبی ندارند و این نشان از عمق کمبودهاست.

اما مردم نجیب این دیار بدی ها را بادیدن خوبی ها بسرعت از یاد می برند . نکاتی چند از خصوصیات مدیران منظر امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) که مسئولان عزیز این منطقه و به مناسبت هفته مبارک دولت بهتر است توجه نمایند تا شاهد همدلی مردم و دولتیان و توسعه شهرستان عسلویه و رضایت مردم و مسئولان باشیم.

1-      رعایت عدالت و انصاف

       رعایت و برقراری عدالت یکی از مهمترین وظایف یک مدیر اسلامی است؛ عدالت مبنای همه حرکت های صحیح مدیریت است که در اثر وجود عدالت همه چیز در جای خود قرار می گیرد و هر کس کارش را به درستی انجام می دهد. مراعات بی طرفی بر مدیر واجب است و باید صرفنظر از اینکه یکی از دو طرف دوست صمیمی یا خویشاوند یا هم کیش نزدیک اوست و اگر حق را به او ندهد ممکن است از وی رنجیده شود باید به دقت بررسی کند که حق به جانب کدام است. امیرالمومنین علی (ع) در خصوص این وظیفه مدیریتی می فرمایند: «کسی که عادل باشد، دستور و حکمش نافذ خواهد بود.»

2-      پرهیز از غرور و خودپسندی

یکی از بیماری های مهلک مدیریت، گرفتار عجب و خودپسندی شدن و اینکه به محض منصوب شدن به مدیریت، خود را بالاتر از دیگران ببیند و به افراد به دیده حقارت بنگرد و به همین دلیل تماس خود را با مردم قطع کرده و از آنان دوری گزیند.

مدیری که دچار خودپسندی می شود از جستجوی مرحله بهتری برای کار خود و بالا بردن سطح آن باز می ایستد و هم از دیدن و پذیرفتن نوع بهتری از کار مورد نظر باز می ماند و نیروی کمال گرای عقل خویش را فرو می نهد.

حضرت علی (ع) در نامه خویش به مالک اشتر می فرمایند: «اگر قدرت و مقامی که به دستت رسیده برایت خودپسندی و عجب آورده و کبریا و عظمتی برای خود پنداشتی، ملک خدای را بالای سرت بنگر، بیندیش که قدرت هایی که تو در حق خود نداری او درباره تو دارد… که خدا هر جباری را ذلیل گرداند و هر گونه فخرفروشی را زبون سازد.»

در سالهای گذشته مردم عسلویه شاهد مدیرانی بود که برای ملاقات با او حداقل سه الی چهار ساعت پشت در دفترش باید منتظر می شدند و در آخر یا فرصت دیدار کوتاهی دست می داد یا اینکه اصلا دیداری صورت نمی گرفت .

این تکبر و خودپسندی همه خدمات و عملکرد آن مدیر را زیر سوال برد و با گذشت بیش از ده سال مدیریت عالی این منطقه ، نامی خوش در میان مردم بجا نگذاشت.

3-      صبر و شکیبایی

اهمیت صبر در مدیریت زمانی روشن می گردد که بدانیم صبر واسطه اصلی در تحقق اهداف، به ویژه در رسیدن به هدفهای بزرگ است و این سنت قطعی الهی است که بدون آن پیامبران هم نمی توانند اهداف مدیریتی خود را محقق سازند. پس یک مدیر اسلامی برای موفقیت در اهدافش بیش از هر چیز باید به زیور صبور آراسته باشد. امام علی (ع) در اهمیت صبر و شکیبایی در کارها می فرمایند:« نقش صبر در کارها همچون نقش سر در بدن است. همان طور که با جدا شدن سر از بدن، بدن فاسد می شود وقتی صبر را از کارها جدا کنیم کارها تباه می شود.»

و در جایی دیگر حضرت می فرمایند: «شکیبا، پیروزی را از دست نمی دهد هر چند زمان درازی چشم به راه بماند.»

برخی از مسئولان شهرستان عسلویه با هر گزارش و خبری که بدست می رسد بسرعت عکس العمل نشان می دهند و بدون تامل و صبر و پرسش موجب اذیت و ناراحتی مردم می شوند و پشیمانی و ندامت بعد از آن سودی ندارد.

4-       تصمیم گیری

به جرات می توان گفت که مهمترین وظیفه یک مدیر، تصمیم گیری است. تصمیم گیری سه رکن اساسی دارد که اگر هر سه در اتخاذ یک تصمیم مدنظر قرار گیرد، آن تصمیم بهینه و به نتیجه مطلوب خواهد انجامید:

▪ رکن اول تصمیم گیری «آگاهی از شرایط موجود و جمع آوری اطلاعات» است. امام علی (ع) در این خصوص می فرمایند: «داناترین مردم کسی است که آینده را بهتر ببیند.»

▪ رکن دوم تصمیم گیری « استفاده از تجارت گذشته» است. امام علی (ع) در این زمینه می فرمایند: «هر کس که از وقایع گذشتگان عبرت بگیرد، بصیرت پیدا می کند و کسی که بصیرت و بینایی یابد قدرت تحلیل و فهم آن را نیز پیدا می کند و آن کسی که فهمید عالم می شود.»

▪ رکن سوم تصمیم گیری نیز «مشورت کردن» است. امام به مالک می فرمایند: «ای مالک، در اموری که واقعیت آنها بر تو روشن نیست دانایان و آگاهان را جمع کن و با آنان به بحث و اقناع بپرداز، آنگاه نظری که مورد اتفاق دانایان مسلمین است را به مرحله اجرا درآور.»

و باز حضرت می فرمایند: «هیچ چیز مانند مشورت درستی و حقیقت را آشکار نمی سازد.»

اما با چه کسانی باید مشورت کرد؟ امام علی (ع) مالک را از مشورت با چند گروه باز می دارد و می فرمایند: «و بخیل را در مشورت خود راه مده که تو را از نیکوکاری باز گرداند و از درویشی می ترساند و نه نه ترسو را، چون در کارها ناتوانت جلوه دهند و یا آزمند مشورت مکن که ترا به جمع مال از راه ستم تشویق کند، بخل و ستم و حرص غریزه هایی مختلفند که در نهاد اشار جمع شده و همه بدگمانی به خداست.»

5-       گزینش و استخدام

یکی دیگر از وظایف مدیر اسلامی، گزینش نیروهای انسانی کاردان جهت سپردن مسئولیت به اوست. امام علی (ع) برای انجام این کار شاخص هایی را توصیه می کند تا بتوان افراد شایسته را انتخاب کرد، این شاخص ها عبارتند از :

الف) فریب ظاهرسازی افراد را نخورید:

یک مدیر اسلامی باید کاملا متوجه باشد که برای انتخاب افراد تنها به برداشت های شخصی خود تکیه نکند بلکه باید ملاک های گزینش را مدنظر قرار دهد. امام علی (ع) در این زمینه می فرمایند: «نباید گزینش آنها را بر این گمان شخصی خود، که به نظرت خوب آمده یا شخصاَ به آنان خوش بین می باشی، انجام دهی، زیرا افراد با ظاهرسازی و خوش خدمتی نظر مدیران را جلب می کنند در حالی که در ورای آن ظاهر، از خیراندیشی و امانت اثری نیست.»

ب) افراد باسابقه روشن و درخشان را انتخاب کنید:

یک مدیر باید همواره به خاطر داشته باشد که بهترین معرف هر فرد اعمال و رفتار اوست بنابراین باید افراد را بر اساس سابقه کاری آنها انتخاب کند. امام علی در این زمینه می فرمایند: «آنها را با نحوه همکاری شان با مدیران صالحی که قبل از تو بر سر کار بوده اند، ارزیابی کن.…»

ج) افراد خوش سابقه در نزد مردم را برگزین:

یک مدیر اسلامی به هنگام سپردن مسئولیت به یک فرد، باید به قضاوت عمومی در مورد آن فرد نیز توجه داشته باشد. امام علی (ع) به مالک می فرماید: «پس خوش سابقه ترین آنها را در نزد عموم برگزین»

د) امانتداران را انتخاب کن:

مدیر مسئولیت را بر عهده شخصی قرار دهد که شایستگی لازم را برای حفظ این امانت داشته باشد. حضرت علی (ع) به مالک می فرمایند: «و کسی را که از همه بیشتر، چهره اش به امانتداری و وفاداری شناخته شده است، انتخاب کن.»

ه) صلاحیت اخلاقی افراد را مدنظر قرار بده:

یک مدیر اسلامی باید در انتصاب های خود، صلاحیت اخلاقی افراد را مدنظر قرار دهد. امام علی (ع) در این زمینه می فرمایند: «مکاتبات و اموری که حاوی تمامی تدابیر محرمانه و اسرار توست را به شخصیت های واجد صلاحیت اخلاقی واگذار.»

و) افراد با درک روحی بالا را برگزین:

امام علی (ع) می فرمایند: «ای مالک از کسانی برگزین که تعهدی که از جانب تو می پذیرد، یا مقرراتی که از سوی تو وضع می کند، سست نباشد و از رهانیدن تو از تعهدات و مقرراتی که گره در کارت ایجاد کرده ناتوان نباشد.»

ح) مراعات کننده حدود کارها، را برگزین:

امیرالمومنین علی (ع) می فرمایند: «و از کسانی انتخاب کن که به قدر و حدود خود در کارها نادان نباشند، پس هر آینه کسی که حدود خود را نشناسد حدود دیگران را بیشتر نخواهد شناخت.»

ط) افراد با شهامت را انتخاب کن:

امام علی (ع) به مالک می فرمایند: «و کسانی را برای مسئولیتها انتخاب کن که با پذیرش هر چه که از رهگذر هوای نفس تو ممکن است برای آنها پیش آید، کمترین کمک را به تو در آنچه خدا بر دوستانش نمی پسندد بدهند.»

ی) افراد باظرفیت را برگزین:

امام علی (ع) می فرمایند: «کسی را انتخاب کن که نه بزرگی کار، او را از پای درآورد و نه فراوانی کار او را دچار پریشانی و سردرگمی نماید.»

ک) افراد دقیق و هوشیار را انتخاب کن:

امام به مالک می فرمایند: «از کسانی انتخاب کن که غفلت او باعث آن نگردد که نامه های کارگزارانت را به نظرت نرساند یا از طرف تو در آنچه برای تو می ستاند یا از طرف تو می بخشد نادرست جلوه دهد.»

ل) حق گویان را برگزین:

امام علی (ع) می فرمایند: «پس آنگاه برگزیده ترین آنان در نزد تو باید حقگوترین آنها در عین تلخی حقایق تو باشد.»

6-      کنترل و نظارت

یک مدیر اسلامی همواره باید در جریان کارهای انجام شده قرار گیرد تا چنانچه اشکال یا انحرافی پیش آمد قبل از اینکه عملیات خاتمه یابد یا زیانی متوجه سازمان گردد جلوی آن را بگیرد. مدیر دقیقاَ باید بداند کدامیک از کارکنان کارش را درست و کدامیک ضعیف انجام می دهد تا بتواند افراد فعال را تشویق و افراد کم کار را تنبیه کند. امام علی (ع) به مالک می فرمایند: «به جزئیات کارهای عمال رسیدگی کن، بازرسان مخفی راستگو و وفادار بر آنها بگمار که بازرسی محرمانه آنها را به امانت و درستی و ارفاق با رعیت وادار کند و از (شر) دستیاران مصون دارد.»

7-      ارتباطات

یک مدیر برای موفقیت خود و سازمانی که در آن مدیریت می کند باید جریان ارتباطات را همانند جریان خون در بدن، در سازمان خود به کار اندازد و نباید ارتباط خود را با مردم قطع کند. امام علی (ع) به فرماندار خویش در مکه می نویسد: «از ارباب حاجت که خواستار ارتباط با تو است خویشتن را پنهان مکن که هر آینه اگر در نخستین بار که مراجعه می کند از درگاهت رانده شود چنانچه بعد از آن هم نیازش را برآورده سازی ستوده نخواهی بود.» 

8-       رعايت حال محرومان: يعني بايد طبقه محروم جامعه در اولويت گذاري مورد توجه مديران باشند در اين خصوص حضرت علي (ع) مي فرمايند:« در طبقه كم درآمد جامعه، خدا را در نظر بگيريد، آنان كه راه چاره ندارند و از درويشان و نيازمندان و بينوايان و از بيماري بر جاي ماندگانند.»

9-      مردم دار باشد: يعني اخلاق اجتماعي داشته باشد. حضرت علي (ع) در اين مورد مي فرمايند: «با مردم فروتن باش، نرمخو و مهربان باش، گشاده رو و خندان باش. در نگاه هايت و در نيم نگاه و خيره شدن به مردم، به تساوي رفتار کن، تا بزرگان در ستمکاري تو طمع نکنند، و ناتوان ها در عدالت تو مايوس نگردند، زيرا خداوند از شما بندگان درباره اعمال کوچک و بزرگ، آشکار و پنهان خواهند پرسيد، اگر کيفر دهد شما استحقاق بيش از آن را داريد، و اگر ببخشد از بزرگواري اوست.»